CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI

Chropowatość powierzchni jest zbiorem bardzo drobnych wzniesień i zagłębień (mikronierówności) występujących na tej powierzchni. Chropowatość powierzchni jest ściśle związana ze sposobem wytwarzania przedmiotów a w szczególności zależy od rodzaju obróbki powierzchni przedmiotów. Najczęściej do określenia chropowatości powierzchni ma zastosowanie parametr Ra, to jest średnie artymetyczne odchylenie profilu chropowatości od linii średniej.

ch1

y(x) – profil chropowatości, l – odcinek elementarny.W przybliżeniu otrzymujemy:

ch2

Yi – odchylenie i-tego punktu profilu, n – liczba punktów podziału odcinka elementarnego.

ILUSTRACJA PROFILU NIERÓWNOŚCI

ch3

Parametr chropowatości. Wartości liczbowe w µm
średnie arytmetyczne odchylenie profilu od linii średniej Ra 0.008
0.080
0.80
8.0
80
0.010
0.100
1.00
10.0
100
0.012
0.125
1.25
12.5
125
0.015
0.160
1.60
16.0
160
0.020
0.200
2.00
20.0
200
0.025
0.250
2.50
25.0
250
0.032
0.320
3.20
32.0
320
0.040
0.400
4.00
40.0
400
0.050
0.500
5.00
50.0
-
0.063
0.630
6.30
63.0
-

 


Oznaczanie chropowatości powierzchni przedmiotów na rysunkach

Symbol ogólny struktury powierzchni
ch4
A – współczynnik chropowatości Ra lub inny
B – współczynnik obróbki i inne informacje
C – znak kierunkowości strukturyH = 1,4h gdzie: h – wysokość pisma na rys.
H2 = (2,1-2,2)H1
ch5
Symbol podstawowy – jest stosowany bez żadnych opisów w zbiorczych oznaczeniach chropowatości.
ch6
Znak otwarty oznacza, że obojętne jest czy uzyskanie żądanej chropowatości Ra=6,3 będzie związane ze zdjęciem warstwy materiału czy też nie.
ch7
Znak zamknięty oznacza, że uzyskanie żądanej chropowatości Ra=6,3 musi byt związane ze zdjęciem warstwy materiału.
ch8
Znak z okręgiem oznacza, że uzyskanie żądanej chropowatości Ra=6,3 odbędzie się bez zdjęcia warstwy materiału.
ch9
Dla powierzchni nieoznaczonych nie stawia się wymagań odnośnie chropowatości.
ch10
Symbole chporowatości przyporządkowane poszczególnym powierzchniom rysuje się linią cienką.
ch11
Jeżeli wszystkie powierzchnie mają jednakową chropowatość stosuje się jeden zbiorczy symbol chropowatości, wówczas rysowany jest linią grubą.
ch12
Zamiast oznaczać wielokrotnie powierzchnie o tej samej chropowatości można stosować symbol zbiorczy, który w tym wypadku dotyczy wszystkich nie oznaczonych powierzchni.Symbol w nawiasie oznacza, że są również powierzchnie o innej chropowatości.

 

Zależność chropowatości powierzchni od rodzaju obróbki
Tabela A – Osiągalne chropowatości części metalowych w zależności od rodzaju obróbki mechanicznej:

Rodzaj obróbki Wartości liczbowe chropowatości Ra w µm
80 40 20 10 5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,16 0,08 0,04
Cięcie Nożycami
Piłą
Toczenie oraz Zgrubne
wytaczanie Dokładne
B. dokładne
Wiercenie fi < 15mm
fi > 15mm
Struganie Zgrubne
Dokładne
B. dokładne
Frezowanie Zgrubne
cylindryczne Dokładne
Frezowanie Zgrubne
czołowe Dokładne
B. dokładne
Szybkościowe
Rozwiercanie Zgrubne
Dokładne
B. dokładne
Szlifowanie Zgrubne
wałków i Dokładne
płaszczyzn B. dokładne
Wewnętrzne
Obróbka Piłowanie
Gwintowanie Narzynka
Gwintowanie Zgrubne
nożem Dokładne
Czyszczenie Płótno ścierne
Polerowanie Dokładne
B. dokładne
Docieranie Dokładne
B. dokładne
80 40 20 10 5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,16 0,08 0,04
Rodzaj obróbki Wartości liczbowe chropowatości Ra w µm

Tabela B – Osiągalne chropowatości części metalowych w zależności od rodzaju obróbki bezwiórowej:

Rodzaj obróbki Wartości liczbowe chropowatości Ra w µm
80 40 20 10 5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,16 0,08 0,04
Odlewanie Zwykłe
z piasku Dokładne
Odlewanie Zwykłe
w kokilach Dokładne
Odlewy Zwykłe
wtryskowe Dokładne
Kucie Zgrubne
Zwykłe
Dokładne
Prasowanie Zgrubne
Zwykłe
Dokładne
Natryskiwanie Zgrubne
Zwykłe
Dokładne
Polerowanie Zgrubne
bezwiórowe Zwykłe
80 40 20 10 5 2,5 1,25 0,63 0,32 0,16 0,08 0,04
Rodzaj obróbki Wartości liczbowe chropowatości Ra w µm